Wibaut weet van geen wijken

wo 17 jan, 2007

Vorige week knikte ik hem als altijd nog vriendelijk toe. Hij stond terecht met zijn rug naar het foeilelijke gebouw achter hem en hield, met zijn jas over de arm en hoed in de hand, een oogje in het zeil naar het voormalige belastinggebouw.

Je bent niet voor niets oud-ondernemer en oud-wethouder Financiën van onze stad. Het is een goede zaak geweest dat de gemeenteraad op 24 juni 1959 ter gelegenheid van de 100e geboortedag (23 juni) van Wibaut in een speciale raadsvergadering had besloten 60.000 gulden te voteren voor dit beeld. In 1967 was het door Han Wezelaar gemaakte beeld af. In 1982 trokken de krakers van de Blaaskop het beeld omver en sleepten het naar hun burcht. Een treurige dag. Tot mijn schrik las ik in Het Parool van 16 januari dat Wibaut moest wijken voor de sloop van het Wibauthuis. Op de foto lag Wibaut op zijn rug, gelukkig wel op een kleedje, al op de vrachtwagen om afgevoerd te worden. Niet naar een (veel) mooie(re) andere plek in de stad maar naar de opslag. Dat kan toch niet waar zijn. Nota bene in het jaar dat het 100 jaar geleden is dat de machtige Wibaut zijn intrede deed voor de SDAP in de Amsterdamse gemeenteraad. Zeven jaar later werd hij de eerste SDAP-wethouder van Amsterdam. Hier laten mijn geliefde partijgenoten uit de Oost toch wel een stevige steek vallen. Kan dat nou niet anders? Het stadsdeel zou het zelf op kunnen lossen door Florentinus Marinus tijdelijk neer te zetten op de Weesperzijde tegenover zijn vroegere woning op nummer 32 (en niet nummer 34 zoals ooit de bewoner van dat pand beweerde in Het Parool). Hij staat dan op een voor sociaal-democraten belangrijke plek. Even verderop is de IJsbreker. Het café waar in de beginjaren van de 20e eeuw veel over het socialisme werd gediscussieerd door onder andere Wibaut, Tak, De Wolff en Wijnkoop. Wellicht werd hier in 1907 De Tribune opgericht die in 1909 zou leiden tot het uittreden uit de SDAP van laatste twee genoemden. De plek valt ook onder het beroemde gebied van het SDAP-district 3. Het district dat er in slaagde in december 1902 Troelstra (weer) in de Tweede Kamer te krijgen en Henri Polak als eerste sociaal-democraat in de gemeenteraad van Amsterdam. Een hele prestatie want toen was er nog geen algemeen kiesrecht.

Verderop woonde een andere grote voorman van de SDAP, Pieter Lodewijk Tak. Net als Wibaut een Zeeuw. Ze kenden elkaar sinds 1883 uit Middelburg en waren dikke vrienden. Tak was onder veel meer journalist van De (Groene) Amsterdammer en later hoofdredacteur van Het Volk. Samen met Wibaut richtte hij het blad De Gemeente op. De voortzetting van dat maandblad ontvangen PvdA-raadsleden nog altijd. In 1907 overleed Tak. Veel te vroeg. Als het stadsdeel dit geen geschikte plek vindt kan ze ook contact opnemen met de collega’s uit stadsdeel Oud-Zuid want Wibaut verhuisde in 1916 naar de Waldeck Pyrmontlaan. De buurtbewoners zullen het zich niet meer herinneren maar ter viering van de 70e verjaardag van Wibaut trokken hier 10.000 partijgenoten door de straat. Het is wellicht aardig om Wibaut hier tijdelijk rechtop te zetten. Een andere mogelijkheid is het hart van Plan Zuid. Immers onder het bewind van Wibaut keurde de gemeenteraad in oktober 1917 het plan Zuid van Berlage goed. Dit weergaloze plan is een keerpunt in de geschiedenis van de stedenbouw. Wibaut midden in het plan op de hoek Stadionweg/Minervalaan zou niet verkeerd zijn. Hij staat dan dichtbij zijn beeltenis die in 1929 is aangebracht op een van de zuilen op de hoek Gerrit van der Veenstraat/Minervalaan. Als dat ook niet kan loop dan naar de kameraden van Zuideramstel en zet Wibaut naast Berlage op het Victorieplein.

Partijgenoten laat Wibaut niet links liggen.

Meer lezen?

Bekijk alle artikelen